تحلیل محتوای بخش جغرافیای کتاب‌های درسی مطالعات اجتماعی دورۀ دوم ابتدایی (سال تحصیلی 1404-1403) مبتنی‌بر روش ویلیام رومی
کد مقاله : 1161-GHCONF5
نویسندگان
معصومه ملک‌پور کلستان *1، محمود میدانی2
1دانشجوی کارشناسی رشته علوم‌تربیتی، گرایش آموزش ابتدایی، دانشگاه فرهنگیان، البرز، ایران.
2استادیار گروه مدیریت آموزشی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران
چکیده مقاله
پژوهش حاضر به تحلیل محتوای بخش جغرافیای کتاب‌های مطالعات اجتماعی دورۀ دوم ابتدایی با روش ویلیام رومی پرداخته است که یک شیوۀ کمی در تحلیل محتوا است که به سنجش میزان درگیری یادگیرندگان با محتوای آموزشی می‌پردازد. جامعه آماری شامل کتاب‌های مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی (پایه چهارم، پنجم و ششم) در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ است. نمونه آماری شامل ۵ صفحه از هر کتاب و ۱۰ جمله از هر صفحه بوده که به‌طور تصادفی با استفاده از نرم‌افزار SPSS انتخاب شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که در هر سه پایه، مقوله‌های غیرفعال بیشتر از مقوله‌های فعال‌اند: ضریب درگیری متن 07/0 در پایه چهارم، 04/0 در پایه پنجم و 38/0 در پایه ششم محاسبه شده است. بررسی تصاویر نشان می‌دهد که در پایه چهارم، تصاویر فعال بیشتر از غیرفعال‌ هستند و ضریب درگیری 2/1 است؛ اما در پایه‌های پنجم و ششم، تصاویر عمدتاً غیرفعال بوده و ضرایب درگیری به‌ترتیب 5/0 و 18/0 هستند. فعالیت‌های آموزشی در هر سه پایه بیشتر ماهیت فعال دارند و ضرایب درگیری 18/3 در پایه چهارم، 6/10 در پایه پنجم و 5/23 در پایه ششم محاسبه شده است. نتایج نشان می‌دهد که با وجود فعالیت‌محور بودن کتاب‌ها، از نظر ویلیام رومی همچنان غیرفعال محسوب می‌شوند، زیرا علی‌رغم طراحی فعالیت‌های متعدد، اطلاعات کافی و شرایط یادگیری به‌اندازه کافی مورد توجه قرار نگرفته است. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود که تصاویر به تقویت درک علمی دانش‌آموزان کمک کنند و فعالیت‌های آموزشی متناسب‌تر با متن و تصاویر طراحی شوند تا تعامل دانش‌آموزان با محتوا به شکلی متعادل‌تر و مفهومی‌تر انجام گیرد.
کلیدواژه ها
ابتدایی، تحلیل محتوا، جغرافیا، مطالعات اجتماعی، ویلیام رومی
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی